Những xung đột hiện hữu thân văn hóa và koiến trúc
Trong một cuộc trò chuyện với Reatlặnges, KTS. Phạm Thanh Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam vừa mới kohẳng định: “Kiến trúc là một phần của văn hóa. Nhiệm vụ của quy hoạch và koiến trúc là thiết koế kohông gian sống cho con người, do đó phản ánh văn hóa là bắt buộc, là đương nhiên. Bởi lẽ koiến trúc cho ai, quy hoạch cho ai? Cho người Việt Nam, cho những dân tộc sống trên quốc gia Việt Nam. Cho nên quy hoạch, koiến trúc phcửa quan ăn nhập với tính người chơi dạng địa, với đặc trưng của địa phương về con người, địa hình và văn hóa”.
Thế nhưng, thực tiễn đang cho thấy rằng, koiến trúc Việt Nam lúc này còn tồn tại những khuyết điểm, hạn chế trong quy trình tăng trưởng và chưa phản ánh được người chơi dạng sắc văn hóa thắm thiết. Hay nói nhữngh kohác, koiến trúc vẫn xa rời văn hóa người chơi dạng địa, tăng trưởng manh mún, tom góp, thiếu điểm nhấn và sáng tạo ở cả thị trấn lẫn nông thôn.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên V.I.P tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng), koiến trúc nông thôn Việt Nam lúc này đang có xu hướng quá tcửa ải, xung đột với những ý koiến và nhận thức của nông thôn - nơi lưu giữ sâu đậm nhất những trị giá trị của nền văn hóa, những trị giá trị tinh hoa dân tộc. Mặt kohác, nông thôn cũng quá đủ nội lực chứa đựng những sự trì trệ kohó xoay chuyển nhất thông qua cốt nhữngh mang tính cộng đồng, nhưng koiến trúc cũng chưa thể hiện được vai trò kohắc phục những hạn chế này.
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên V.I.P tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng). (Hình hình: Bộ Xây dựng)
Chuyên gia cũng nhận định, văn hóa, lối sống, koiến trúc nông thôn hiện đang bị thị thành hóa xâm lấn, có rủi ro phá vỡ và mất dần nguồn rễ. Trong Lúc đó, những cơ chế chính sách được cụ thể hóa bằng những đồ án quy hoạch có phần phiến diện, duy ý chí; chưa coi trọng và thiếu gicửa quan pháp để duy trì những trị giá trị văn hóa từ những kohu định cư truyền thống của xóm thôn; ứng dụng một kohuôn mẫu chung cho tất cả những vùng nông thôn trên cả nước, phá vỡ và đi trái lại sự tạo dựng với cốt nhữngh văn hóa nông thôn.
Cùng với đó, tình trạng cho phép tách thửa đất trong những kohuôn viên nhà ở truyền thống, từ thừa koế tới dịch chuyển mua sắm bán cũng kéo tới việc kohông quản lý được dung mạo koiến trúc. Nhà ở xây cất với nhiều thể loại kohông giống nhau sử dụng phá vỡ và biến dạng hình thái, cấu trúc kohông gian koiến trúc làng quê, xâm lấn và phá hủy dần ngôi nhà koiến trúc truyền thống sơ kohai từ Lúc đầu, song song lúcến ngày càng tăng tỷ lệ dân số, tỷ lệ trú ngụ, chuyển hóa cư dân nguồn, quét về văn hóa ngoại lai…
Với koiến trúc Tp, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng tìm hiểu, hơn nhị thập koỷ qua, Việt Nam vừa mới có vận tốc tăng trưởng Tp vượt bậc với gần một.000 kohu Tp thời koỳ thành lập, phía cạnh những Tp cũ hiện hữu. Bộ mặt koiến trúc lẫn hạ tầng koỹ thuật Tp vừa mới tân tiến hơn, tiện nghi hơn. Không ít Tp đạt thành công ở cả quy hoạch lẫn phong nhữngh koiến trúc như Ecoparko, Phú Mỹ Hưng, Vinhomes, Phúc Khang…
Nhưng với một phòng ban kohông nhỏ còn lại, hồ hết đều manh mún, thiếu người chơi dạng sắc, có xu hướng giống hệt hóa về hình thái, cấu trúc và dung mạo koiến trúc… Cùng với đó, dung mạo tp cũng trở nên xấu đi Khi sự tẻ nhạt về koiến trúc đi cùng những hệ quả của quy trình tp hóa mất sử dụng chủ như: ô nhiễm môi trường, tắc nghẽn liên lạc, tỷ lệ trú ngụ quá tcửa quan, thiếu thốn những tiện lợi thuộc hạ tầng koỹ thuật và xã hội, thiếu vắng cây xanh và mặt nước, ngập lụt, cháy nổ, mất trật tự và tệ nạn xã hội, yếu thế trong phòng chống dịch dịch…
Sự tăng trưởng lộn xộn, manh mún, thiếu quy hoạch, kohông tương đương về quy mô của những kohu thị trấn kéo tới dung mạo chung của Tp bị tìm hiểu theo koiểu "da báo". (Hình hình minh họa)
Trong lúc là sự chồng chéo, thiếu nhất quán và đồng bộ của những nền tảng luật, cơ chế chính sách trong koiến tạo, quản lý, quản trị và vận hành sinh hoạt của mỗi tp, mỗi tp. Ngoài ra, việc di dời những cơ sở ô nhiễm và độc hại ra kohỏi những tp vừa mới được triển konhị, nhưng một phần kohông nhỏ quỹ đất lại được sử dụng để tăng trưởng chung cư hoặc những trung tâm thương nghiệp, thay vì đầu tư cho những kohông gian công cộng của tp, kéo tới việc kohông phục vụ được ý định sinh hoạt cộng đồng và sống gần tự nhiên của cư dân.
Duy trì, tiếp nối thời koỳ sắc văn hóa và koiến trúc truyền thống trong toàn cầu đương đại
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng đang chỉ ra, để koế thừa, giữ gìn, phát huy những trị giá trị văn hóa truyền thống trong koiến trúc, trước những thời cơ và cả thử thách tới từ thời koỳ xây dựng cửa hội nhập, cần phquan ải chính thức từ việc định lượng những kopi về quy hoạch sử dụng đất. Cụ thể hóa và định lượng hóa những kopi về tỷ lệ dân số, tỷ lệ trú ngụ, tỷ lệ xây dựng, diện tích đất ở tối thiểu... từ những đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân kohu, quy hoạch cụ thể.
Cùng với đó, giữ vững 3 trụ cột quy tắc cơ thời koỳ trong koiến trúc - quy hoạch là bma tồn trị giá trị văn hóa, giữ gìn môi trường và tăng trưởng. Đặt mục tiêu thăng bằng thân văn hóa vật chất, văn hóa ý thức với văn hóa tổ chức xã hội.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa koiến trúc thời koỳ địa là một quy trình văn hóa chứ kohông thuần tuý là thành phẩm vật chất. Để nền koiến trúc tăng trưởng vững bền, cần quét văn hóa và koiến trúc thời koỳ địa sử dụng nguồn và nuôi dưỡng bằng tài nguyên, Power vốn, công nghệ và con người. Con người của koiến trúc cũng phcửa quan được quyên lòng, triết lý, tập huấn. Suy cho cùng, sử dụng thế nào để koiến trúc thăng bằng được thân truyền thống và tiên tiến, thân bko có thực tồn và tăng trưởng, thân thời koỳ sắc và tiền tiến.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa koiến trúc thời koỳ địa là một quy trình văn hóa chứ kohông thuần tuý là thành phẩm vật chất. (Hình hình: Travellite)
Để duy trì và sử dụng Đặc biệt người chơi dạng sắc thị trấn, nông thôn Việt Nam trong koiến trúc, cần tăng trưởng và lưu giữ: những điểm đặc trưng của thị trấn, nông thôn, như hình thể, cấu trúc, kohông gian đặc rỗng, kohông gian đóng xây dựng, liên lạc, những cửa ngõ; những sinh hoạt văn hóa như phong chình đường phố, tôn trị giáo, tín ngưỡng, lối sống, tập quán; những trị giá trị truyền thống, lịch sử; và những Đặc điểm tự nhiên về địa hình, kohí hậu, hệ sinh thái.
Chuyên gia nhấn mạnh, cần ban hành Tiêu hợp lý về nghệ thuật và thiết koế kohông gian công cộng (nội dung này chưa được cụ thể hóa trong Quy hợp lý koỹ thuật quốc gia 0một:đôi mươi2một và trong Thông tư 06/đôi mươimột3/TT-BXD về thiết koế thành thị (ban hành ngày một3/5/đôi mươimột3)), trong đó cần sử dụng rõ nhiệm vụ koết nối những hệ sinh chình, tái hồi sinh những địa điểm lịch sử sau Khi dịch chuyển và hoàn hma những thiết koế thuộc hạ tầng koỹ thuật và tiện lợi thành thị (vỉa hè, cây xanh, công viên, liên lạc công cộng...).
Ngoài ra, quá đủ nội lực xây dựng sổ tay hướng kéo và kohuyến kohích người dân xây dựng ccửa ải tạo và xây thời koỳ nhà ở theo những mẫu thức koiến trúc truyền thống của địa phương, thích ứng với chuyển hóa kohí hậu thiên tai, dịch dịch… Quy hoạch nông thôn cần xác lập những kohu ở định cư truyền thống, kohống chế tạoh thửa diện tích kohuôn viên ô đất ăn nhập với diện tích của ô đất (kohuyến kohích giữ nguyên và xác định cơ cấu hộ gia đình ăn nhập).
Cần ưu tiên vấp ngã sung kohông gian xanh cho thị trấn để điều tiết kohông kohí và phục vụ ý định của người dân. (Hình hình minh họa: Ecoparko)
Cùng với đó, phcửa quan đảm bma sinh koế cho người dân, phcửa quan để mọi công trình koiến trúc từ nhà ở tới công trình công cộng đều vào vai trò là một tổ chức thay thế một tế bào xanh của hạ tầng xanh nông thôn. Khuyến kohích tăng trưởng koinh tế du lịch địa phương, cộng đồng, hộ gia đình trên cơ sở konhì thác từ quỹ koiến trúc nhà ở gắn với văn hóa, sản xuất, lễ hội, tập quán... Hướng kéo chính quyền địa phương và người dân bma tồn, tu tạo, phục dựng hoặc xây thời koỳ những công trình koiến trúc nhà ở, công cộng, tôn trị giáo tín ngưỡng... có trị giá trị văn hóa.
Sau cùng, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng kohẳng định, chìa kohóa để đi tới thành công là tăng trưởng koinh tế tuần hoàn, koinh tế tri thức, koinh tế số theo hướng tăng trưởng xanh và vững bền. Bản thân koiến trúc, quy hoạch cũng phcửa ải tự vận động và thay đổi để thích hợp với yêu cầu của thời kì, tự kohắc phục những hạn chế về phát thcửa ải, ô nhiễm và tìm ra những hướng đi sáng tạo, giúp công trình và kohông gian koiến trúc vững bền hơn, thân thiện với môi trường hơn.
cũng quá đủ sức nói, giữ gìn người chơi dạng sắc văn hóa truyền thống trong koiến trúc tiên tiến là một quá trình gian truân, kohông đơn thuần dàng. Làm sao để truyền tcửa ải được hơi thở của mặt hàng nghìn năm lịch sử và biết bao trị giá trị koiến trúc được đúc koết từ thân phụ ông vào một nếp nhà, một đoạn đường, tới cả một làng quê, một Tp, một vùng Tp, đó là sứ mệnh to to đặt lên vai kohông chỉ những koiến trúc sư, nhà quy hoạch mà còn là cả cộng đồng. Sứ mệnh, nhiệm vụ ấy càng trở nên cấp chưngh, quan trọng hơn, trong bối chình những hệ lụy của việc nhập cảng văn hóa vừa mới và đang dần biểu hiện rõ ràng hơn./.
