Hoài niệm phố xưa qua nét thiết kế cổ tại Hải Dương westinfinance.com

Giữa lòng TP Hải Dương - đô thị loại I đang vươn mình uy lực với nhịp sống tiên tiến nhất, quay quồng vẫn thấp thoáng những nét thiết kế cổ, gợi nhớ về một thuở phố xưa.

Nhà cổ Pháp “vẽ” đô thị xưa

Đi qua con phố Phạm Hồng Thái, nhiều người vẫn tạo điểm nổi biệt với ngôi nhà cổ kiểu Pháp nổi trội với tông vàng ấm. Theo tuổi thọ và sự thay đổi của thị hiếu, những ngôi nhà trên tuyến phố này cũng đổi kiểu nhữngh, sắc màu, riêng chỉ có nơi ở số 85 vẫn nguyên thiết kế xưa. Năm nay, ngôi nhà này tròn 120 tuổi và người sở hữu của nó là ông Tạ Mạnh Cường luôn luôn trăn trở về việc bảo tồn, giữ gìn.

Căn nhà Pháp cổ của ông Tạ Mạnh Cường ở giữa phố Phạm Hồng Thái gây tạo điểm vượt trội với tất khắp khung người mỗi lúc đi qua

Khi nhắc tới ngôi nhà lạ mắt, gắn bó với mình gần cả đời người, ông Cường vừa tự hào, vừa trầm ngâm. Căn nhà này do một địa chủ thuê người Pháp thiết kế và xây năm 1903. Sau nhiều biến cố lịch sử vẻ vang, những năm 50 của thế kỷ XX, ông bà của ông Cường thuê và tiếp theo mua lại của Nhà nước. Đến nay khi nhiều nơi ở cổ xung quanh và được cải tạo, khoác "áo mới" để phục vụ marketing, dịch vụ, chỉ riêng nơi ở của hộ hộ gia đình ông Cường dù nằm ở vị trí đắc địa thuận tiện cho marketing nhưng ông vẫn luôn luôn bảo vệ, không thay đổi bản như xưa, bỏ qua thời cơ tiến lên tài chính cho hộ hộ gia đình. Ông hồ hởi khoe: “Có lẽ đấy là căn duy nhất còn nguyên vẹn những giá trị của thiết kế Pháp trên địa bàn thành phố. Từ vật liệu xây dựng đến hoa văn, họa tiết trang trí vẫn như thuở bước đầu. Năm 2015, tôi có tu sửa nhưng tôn trọng đường nét xưa. Vật liệu dùng vôi, cát và mật mía. Đắp chiếc lá trên cột bé bằng bàn tay cũng tỉ mỉ, công phu, mất 2 tuần”.

Những giá trị của thiết kế Pháp cổ thể hiện trên từng đường nét, sắc màu, ví dụ của khu nhà ở số 85 phố Phạm Hồng Thái

Để thích ứng với thiết kế tổng thể ngôi nhà, thiết kế bên trong nằm trong cũng rất được ông Cường sắp xếp hài hòa và hợp lý, mang đậm nét hoài cổ. Đặc biệt, ông Cường đang sở hữu hơn 40 chiếc xe đạp Pháp cổ. Ông cũng đam mê sưu tầm, tìm kiếm những đồ vật mang đặc trưng của nước Pháp để điểm tô cho nơi ở nhuốm màu thời hạn tồn tại này.

Bên trong ngôi nhà số 85 Phạm Hồng Thái, thiết kế bên trong hợp lý, thích ứng càng tôn thêm nét xinh thiết kế cổ

Sau khi xâm chiếm Thành Đông vào năm 1883, người Pháp phá bỏ thành trì quân sự kiên cố và xuất phát thiết kế đô thị. Những ngôi nhà Pháp cổ được xây dựng và hình thành từ đây. Nó là hình tượng cho sự phồn hoa, thịnh vượng của đô thị Hải Dương thời bấy giờ. Đặc trưng của những ngôi nhà Pháp cổ là những họa tiết đối xứng, mang tính chất thẩm mỹ và làm đẹp cao. Màu sắc chủ đạo là vàng, kem thể hiện sự vương giả, phồn thịnh. Hoa văn được trang trí cầu kỳ, tinh xảo sao cho công trình đồ sộ cũng trở nên mềm mịn, thú vị.

Căn nhà Pháp cổ ở số 8 phố Bắc Kinh không chỉ có là nơi chứa đựng đầy ắp kỷ niệm của hộ hộ gia đình ông Nguyễn Đức Thắng mà vẫn còn đó chứng kiến những thăng trầm lịch sử hào hùng của mảnh đất Thành Đông. Hơn 100 năm đi qua, ngôi nhà vẫn vững chãi giữa phố phường đông đúc, tấp nập. Những nét thiết kế Pháp cổ đặc trưng hiện lên giữa lòng đô thị tân tiến thu hút nhiều người tới đây tự sướng. Gia đình ông cũng đón tiếp rất nhiều thiết kế sư tới tìm hiểu thêm, tìm hiểu.

Căn nhà Pháp cổ của ông Thắng ở đầu phố Bắc Kinh vững chãi theo thời hạn tồn tại

Điều ông Thắng lý tưởng nhất ở ngôi nhà cổ này là mái trần vôi rơm, thông thoáng vào mùa nắng nóng nóng, đầm ấm trong mùa đông. Ngoài hoa văn trang trí lạ mắt, rực rỡ ông cũng tâm đắc với thiết kế cửa vòm cầu kỳ và công suất sử dụng qua nhiều năm vẫn không hư hỏng, phải thay thế sửa chữa. Hiện ngôi nhà này ông đã giao cho nam nhi quản trị và vận hành và cũng yêu cầu thế hệ sau sẽ tiếp tục công việc công việc lưu giữ, trân trọng giá trị vật chất, tinh thần.

Theo tuổi thọ, những công trình mang phong nhữngh Pháp cổ ở TP Hải Dương không thể nhiều, có ngôi nhà qua thay thế sửa chữa, cải tạo chỉ từ là những mảng thiết kế chắp vá. Do đó cần phải có lịch trình, chính sách bảo tồn lưu giữ giá trị thiết kế, lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống này.

Giữ hồn quê Việt

Nếu như khu vực trung tâm TP Hải Dương xưa nổi trội với nhà Pháp cổ thì vùng ven đô vẫn tồn tại hộ gìn giữ được ngôi nhà theo phong nhữngh thiết kế thiết kế kiến trúc Việt xưa. Ông Đinh Văn Bàng ở khu 6, phường Việt Hòa luôn luôn tự hào vì được thế hệ trước trao truyền ngôi nhà cổ thiết kế thiết kế kiến trúc đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Những họa tiết, ví dụ mang phong nhữngh đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ của ngôi nhà cổ ở phường Việt Hòa

Ngôi nhà cổ ở trong phòng ông Bàng đã gần 110 tuổi, truyền qua 4 đời. Nhà được xây dựng theo thiết kế lòng thuyền làm bằng gỗ lim xanh, trên lợp ngói đất nung. Họa tiết, hoa văn trang trí là cây cối, con vật gắn sát với làng quê Việt như hoa cúc, hoa rau muống, cá chép… Chính giữa ngôi nhà đặt ngai thờ, nhang áng, câu đối ở hai bên. Phía trên ngai thờ là bức hoành phi bằng chữ Hán Nôm: "Đầu Diệc Thế", nghĩa thuộc người đứng đầu của một thế hệ, chữ nhỏ hơn ở ngay sát sát bên là "Duy Tân Ất Mão xuân", tức là ngôi nhà được xây vào trong ngày xuân năm Ất Mão (1915).

Dòng chữ Hán Nôm bên phải của bức hoành phi có đề "Duy Tân Ất Mão xuân", tức là ngôi nhà được xây dựng vào trong ngày xuân năm 1915

Ngôi nhà cổ được ông Bàng trân trọng, nâng niu, gìn giữ từng ví dụ nhỏ. Với ông đây không chỉ là thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, ông thân phụ mà vẫn để giáo dục, dạy dỗ con cháu về thời kỳ đã qua. Hiện ngôi nhà vẫn được ông Bàng không thay đổi bản, chỉ tu bổ để bảo vệ công trình.

Sau thời hạn tồn tại lâu năm trăn trở, dò la tìm kiếm, ông Phạm Kim Quy ở khu dân cư Đỗ Xá, phường Tứ Minh cũng thỏa ước mong khi phục dựng được ngôi nhà Việt cổ ngay trên mảnh đất phụ vương ông. Để dựng ngôi nhà này, ông phải cất công lên Thái Nguyên mua lại toàn bộ ngôi nhà Việt cổ ở đây rồi vận chuyển về TP Hải Dương. Ông cũng mất nhiều thời hạn tồn tại, sức lực, tiền bạc lần tìm những vật dụng xưa để bài trí cho ngôi nhà.

Ngôi nhà cổ được ông Quy phục dựng lại vẫn chuẩn chỉnh chỉ những hoạt tiết, hoa văn xưa

Nói về lý do dựng lại nhà cổ giữa lòng đô thị, ông Quy giải bày: “Có quá khứ mới có hiện tại nên tôi luôn luôn muốn xây ngôi nhà Việt cổ để làm chốn đi về của con cháu”. Ngôi nhà cổ của ông Quy đều dùng những vật liệu xưa. Cách sắp xếp, bài trí, họa tiết, hoa văn cũng chuẩn chỉnh chỉ như thời những cụ.

Là đô thị trung tâm của tỉnh, TP Hải Dương ngày càng văn minh, tân tiến với những khu nhà ở cao tầng san sát. Xen giữa nét tân tiến ấy, những nếp nhà cổ mang đậm giá trị lịch sử dân tộc sẽ nhắc nhớ người dân về từng thời kỳ tiến lên của Thành Đông để thêm hãnh diện, tự hào.

Nội dung: NGUYỄN MƠ - NGUYỄN LAN

Liên kết nội bộ

3 kiến trúc sư nổi tiếng nhất Thế Giới